Төв аймгийн гадаргын усны чанарын 2022 оны 07 дугаар сарын тойм

Төв аймгийн гадаргын усны чанарын

2022 оны 07 дугаар сарын тойм

1. Гадаргын усны чанар

Гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу Төв аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь 2022 оны 07 дугаар сард Туул-Лүн, Туул-Заамар, Хэрлэн-Мөнгөнморьт хяналт шинжилгээний цэгүүдээс усны сорьц авч, химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүд: усан орчин (pH), усны цахилгаан дамжуулах чанар (EC), жинлэгдэх бодис (Ж/б), перманганатын исэлдэх чанар (ПИЧ), хатуулаг, кальци (Ca), магни (Mg), натри болон калийн ион (Na+K), сульфат (SO₄), хлор (Cl), гидрокарбонат (HCO₃), эрдэсжилт, аммони (NH₄), нитритийн азот (NO₂), нитратын азот (NO₃), фосфор (P), фтор (F), нийт төмөр (Fe) зэргийг тодорхойллоо.

2022 оны 07 дугаар сард хийсэн Төв аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжтай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.

                                                                                                                    1 дүгээр хүснэгт

Туул гол Туул-Лүн хяналт-шинжилгээний цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Туул-Лүн голын усны эрдэсжилт 87.6 мг/л, голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй цэвэр байлаа.

 Туул-Заамар хяналт-шинжилгээний цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.  Туул-Заамар голын усны эрдэсжилт 129.7 мг/л, нитритийн азотын агууламж 0.056 мгN/л буюу ХА-аас 2.8 дахин давсан  бохирдолтой байлаа.

Хэрлэн гол Хэрлэн-Мөнгөнморьт хяналт-шинжилгээний цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Хэрлэн-Мөнгөнморьт голын усны эрдэсжилт 38.6 мг/л, голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй цэвэр байлаа.

2. Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

2022 оны 07 дугаар сарын 21 нд, Төв аймгийн Зуунмод сумын “Төв-Чандмань” ДЭХГ-н  хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах цэгээс авсан хаягдал бохир усны 2 сорьцонд химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүд: усан орчин (pH), жинлэгдэх бодис (Ж/б), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч (БХХ₅), перманганатын исэлдэх чанар (ПИЧ), аммони (NH₄), нитритийн азот (NO₂), нитратын азот (NO₃), зэргийг тодорхойллоо.

ЦБ-ын орж байгаа болон цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнг MNS:4943-2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлэх хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (цаашид ЗДХ гэх)-тэй харьцуулан 2 дугаар хүснэгтэд үзүүллээ.

                                                                                                                                                   2 дугаар хүснэгт

Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд  Төв аймгийн Зуунмод сумын “Төв Чандмань ДЭХГ-ын ЦБ-ийн цэвэрлэгээний чанар 52.7 % ба цэвэршүүлээд гарч байгаа усан дахь нь Ж/б 24 мг/л, ПИЧ 32.0 мг/л, аммони 80.1 мг/л байна.

Дүгнэлт: Төв аймгийн гадаргын усны 2022 оны 07 дугаар сарын хяналт шинжилгээний дүнгээс үзэхэд Туул-Лүн голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй цэвэр байлаа. Туул-Заамар цэгээс авсан сорьцонд нитритийн азотын агууламж 0.056 мгN/л буюу ХА-аас 2.8 дахин давсан  бохирдолтой байлаа. Хэрлэн-Мөнгөнморьт голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй цэвэр байлаа.

Төв аймгийн Зуунмод сумын  ‟Төв Чандмань” ДЭХГ-ын ус цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршилтийн хувь 52.7 % тай цэвэршүүлээд гарч байгаа усанд  БХХ5 3.4 дахин, ПИЧ 1.6 дахин, аммонийн азотын агууламж 5.34 дахин ХА-аас тус тус  давсан үзүүлэлттэй байлаа.

Төв аймгийн УЦУОШТ-ийн БОШЛаборатори

2022.07.25